Atatürk Kültür Merkezi ve Ardahan Üniversitesi işbirliğiyle 25-26 Kasım 2011 tarihlerinde, Ardahan'da, "Edebiyatta Yeni Bir Tür: Küçürek Öykü Sempozyumu" gerçekleştirildi. Türkiye'nin birçok üniversitesinden 30 akademisyenin katıldığı sempozyuma 'Küçürek Öykü' türünün Türk Edebiyatı'ndaki en önemli temsilcilerinden yazar Ferid EDGÜ ve Rasim ÖZDENÖREN de iştirak etti.

Üniversitemiz İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Yeni Türk Edebiyatı Anabilim Dalı öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. İbrahim TÜZER, bu bilimsel toplantıda "Ahmet Mithat Efendi Küçürek Öyküden Haberdar mıydı? Ya da 'Beliyat-ı Müdhike'den 'Küçürek Öykü"ye İnsanlık Halleri" başlıklı bildirisiyle üniversitemizi temsil etti.

Sözlerine, sahip olduğu algı seviyesiyle hayatı ve burada olup bitenleri yaratıcı muhayyilesiyle dönüştüren, değiştiren, küçürek öykü yazarının da içerisinde bulunduğu sanatkârların insanlık hâlleri karşısındaki tavırlarına kısaca temas ederek başlayan Tüzer, bu bakış açısından hareket etmenin günümüzden 130 yıl evvel kaleme alınmış ve insanların türlü durumlarda düştükleri gülünç belaları konu alan Ahmet Mithat Efendinin "Beliyat-ı Mudhike" adlı eserinin de anlam alanını genişleteceğine dikkat çekti.

Böylelikle, girilen yeni medeniyet dairesinin meydana getirmiş olduğu şaşkınlığı ve yabancılaşmayı yaşayan 19. yy. insanının hâllerinin giderek, küçürek öykünün de "kısa, keskin ve tiz" bir perdeden 'iz'lediği, 21. yy.daki insanın kaotik, trajik ve derinlikli bir hâl alan durumuna meydan verdiğine işaret eden İbrahim TÜZER konuşmasını, Ahmet Mithat'ın öykülerinden verdiği örneklerle sona erdirdi.

Katılımcılar ve Ardahan Üniversitesi öğrencileri tarafından ilgiyle izlenen Tüzer'in sunumunun ardından hocamıza, Atatürk Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Osman GÜNDÜZ tarafından katılım belgesi takdim edildi.   

BİLDİRİ ÖZETİ:

AHMET MİTHAT EFENDİ

KÜÇÜREK ÖYKÜDEN HABERDAR MIYDI?

YA DA

"BELİYAT-I MÜDHİKE"DEN "KÜÇÜREK ÖYKÜ"YE İNSANLIK HALLERİ

İbrahim TÜZER*

Özet: Ahmet Mithat Efendi'nin 1881 yılında kitap olarak yayımlanan "Beliyat-ı Mudhike" adlı eseri 47 kısa hikâyeden meydana gelmektedir. Letaif-i Rivayat'ta bir araya getirilen metinlerden hem izlek hem anlatım hem de hacim bakımından çok farklı olan bu hikâyeler, ortalama 25 ile 300 kelimeden oluşmaktadır. İnsanın gündelik hayatı içerisinde düşebileceği komik durumlardan hareketle kara mizah tarzında, kurguya dayandırılmadan meydana getirilen "Gülünç Belalar", kimi unsurlarıyla küçürek öykü özelliği göstermektedir.

Metnin anlam alanlarının kelimelerin sözlükte yer alan ilk anlamlarının ötesinde çağrışımlarla çoğaldığı; dolayısıyla sözcüklerin sayısından daha çok imledikleriyle hacim kazanan küçürek öyküler, "insanlık hali"nden "insanın türlü halleri"ne yönelik olarak belirmektedir. Bildiride Ahmet Mithat'ın 1800'lü yılların başında İngiliz James Beresford tarafından yeni bir tür olarak başlatılan kısa kara mizah hikâyelerin etkisiyle kaleme aldığı "Beliyat-ı Müdhike"sinin, yıllar sonra "küçürek öykü" adlandırmasıyla işaret edilen tür ile örtüşen, benzeşen ve ayrılan yanları tartışılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Ahmet Mithat anlatısı, kara mizah, insanın halleri, ontolojik duyuş tarzı, varoluşsal kaygı,  

Yorumlar